Gevallen voor het vaderland… (deel 2)

Op zondag 21 mei 1893 trekken de inwoners van Denderwindeke naar de hoogmis in de Sint-Pieterskerk in het centrum van het dorp. Het is Pinksteren en het weer zit mee. Na de mis zullen de dorpelingen kunnen genieten van een aangename voorjaarsdag. Maar niet iedereen is aanwezig. In hun huis in het gehucht ‘Meerschvoorde’ zitten Pieter Raymond Timbermont en zijn echtgenote Oliva Turf met hun gedachten elders. Om half tien ’s morgens schonk Oliva immers het leven aan hun eerste kind, een zoon. Jan Francis Timbermont is een zondagskind.

De Sint-Pieterskerk in Denderwindeke

Het gezin boert goed, letterlijk en figuurlijk. Jan Francis speelt als kleuter op de boerderij. Zijn grootouders (Jan Frans is vernoemd naar zijn grootvader Joannes Franciscus Timbermont) leven ook nog. Al snel wordt het gezin verder uitgebreid. In 1896 komt er een zusje bij (Maria Francisca) en in augustus 1898 een broertje (Vital Odilon).

In de zomer van 1898 overlijdt grootmoeder Turf (Rosalia Claes). Vitalis Turf, de oudere broer van Oliva, is onderwijzer en is niet in de wieg gelegd voor de boerenstiel. Grootvader Turf (Joseph) blijft alleen achter met zijn jongste dochter Irma. Het gezin van Raymond Timbermont verhuist van Denderwindeke naar het ouderlijk huis van Oliva, in Vollezele, om grootvader Turf bij te staan op de boerderij.

Gedurende de jaren dat de familie Timbermont in Vollezele woont, groeit het gezin nog verder aan. In 1903 wordt Désiré Richard geboren en anderhalf jaar later, in september 1904 is het de beurt aan Louis Valère. Op dat ogenblik is het beroep van Raymond herbergier, in plaats van boer. In 1905 overlijdt grootvader Timbermont en enkele jaren later (1908) ook grootmoeder (Maria Francisca Bruyland). In deze periode keert het hele gezin van Raymond en Oliva terug naar Denderwindeke.

Enkele jaren later wordt het gezin getroffen door een (eerste) zware tegenslag. Louis Valere overlijdt in april 1909, nog geen vijf jaar oud. Op 14 mei 1913 wordt Frans geboren, de jongste uit het gezin. Zijn oudste broer Jan Frans is op dat ogenblik net geen 20 jaar en wordt dooppeter van zijn jongste broer.

Turbulente tijden breken aan. In de zomer van 1914 staat Europa aan de rand van de afgrond. In de loop van de maand juli loopt de internationale spanning op. Op 1 augustus wordt ook Jan Francis gemobiliseerd. Als 20-jarige had hij reeds in 1913 zijn legerdienst gedaan. Volgens zijn legerdossier maakte hij op 1 augustus 1914 deel uit van de 1ste legerdivisie, het 1ste regiment artillerie van de 3de gemengde brigade, 6de batterij.

De voorpagina van Le  Soir op 4 augustus 1914

De eerste legerdivisie vocht mee om de inval van de Duitsers te vertraging, van augustus 1914 tot oktober 1914. Ze gaan de confrontatie aan met het Duitse leger in Grimde (Tienen), Zemst, Weerde, Elewijt, Dendermonde, Sint-Katelijne-Waver, Mechelen, Leuven, Schiplaken, Venne. Tenslotte trekt ook het eerste leger zich terug in Antwerpen, waarna ze in de nacht van 6 op 7 oktober de schelde oversteken. Vervolgens gaat het via Sint-Niklaas per spoor naar Oostende. Het eerste leger vat post aan de Ijzer ter hoogte van de bocht van Tervaete. Ook deze stelling moet worden opgegeven. De troepen trekken zich terug op de spoordijk Nieuwpoort-Diksmuide en houden daar stand tot aan de onderwaterzetting op 30 oktober. Jan Francis Timbermont werd met zijn artilleriebatterij in Oostkerke bij Diksmuide gestationneerd.

In volgende bijlagen gaan we verder in op een aantal zaken uit het dagelijks leven aan het front (echte verhalen van Jan Frans), inclusief de gebeurtenissen die leidden tot zijn dood.

Dit alles kwam tot stand na speurwerk in allerlei archieven, waarbij we de puzzelstukjes zo goed mogelijk weer hebben samengelegd. Mogelijk zitten er fouten in. Wanneer je een onvolkomenheid vindt, breng ons daar dan zeker van op de hoogte!

Het nageslacht van Josephus Tibermont

Het heeft allemaal nogal wat voeten in de aarde gehad, maar uiteindelijk is het gelukt: alle informatie die we de voorbije jaren hebben verzameld over de familie Timbermont / Timbremont is ingegeven in de genealogische software (echt waar, dat bestaat!). In ons vorige artikel hebben we al wat uitleg gegeven over de informatie die we verwerken. In totaal hebben we 501 nakomelingen in beeld gebracht van onze ‘stamvader’ Josephus Tibermont. Samen met de partners gaat het op dit ogenblik over 741 mensen, waarvan iets minder dan de helft nog in leven is. Daarvan zijn er 126 met (een variatie op) de naam Timbermont. Die zijn niet langer allemaal in leven. Dat zijn er slechts 48 (30 Timbermont, 18 Timbremont). Aangezien de stamboom nog niet helemaal klaar is, zijn het er in het echt nog enkele meer. Hopelijk kunnen we ooit eens alles vervolledigen.

Andere vaak voorkomende namen zijn Marquebreuck (28), De Spiegeleer (25) en Casteur (23). De kortste naam is simpelweg ‘O’.

Als je op de link hieronder klikt, opent de stamboom in een nieuw venster. Hij omvat elf generaties, de oudste bovenaan, de jongste onderaan. Mensen die nog in leven zijn, worden wel weegegeven maar dan met de mededeling ‘Niet publiek’, omwille van privacy-redenen. Als je jezelf dus wil kunnen plaatsen in deze stamboom, dan ken je best ook je meest recente voorouders. De hele stamboom is héél breed, dus het is op een scherm verre van een overzichtelijk iets. Je kan best te werk gaan met de zoekfunctie van je browser om een naam te zoeken. Nog belangrijk: de afstammelingen van Pieter Raymondus Timbermont en Olivia Turf, moeten zoeken bij de lijn Turf. Ze waren beiden afstammelingen van Josephus Tibermont en deze lijn zou dus twee keer voorkomen in de stamboom, wat we niet doen.

Fouten, correcties, aanpassingen,… alle opmerkingen zijn welkom. We zijn niet perfect en alle hulp is welkom.

Hopelijk raken jullie er uit wijs…:

KLIK HIER VOOR HET PARENTEEL VAN JOSEPHUS TIBERMONT

Hoe ziet de stamboom er uit?

We hebben al enkele stukjes van Timbermont-verhalen vertelt, maar tot de stamboom zelf zijn we voorlopig nog niet gekomen. En vooraleer we al te grote verwachtingen creëren, dat zal ook vandaag nog niet het geval zijn.

We lichten wel al een tip van de sluier op. De meeste mensen kennen een stamboom als volgt: je begint bij jezelf, noteert je ouders, je grootouders,… Deze opstelling, waarbij het aantal voorouders elke generatie verdubbelt, heet een kwartierstaat. Bij het samenstellen van de stamboom Timbermont zijn we omgekeerd te werk gegaan: we zijn zover mogelijk teruggekeerd in de tijd en brengen dan van die persoon alle nakomelingen (en hun partners) in kaart. Dit heet een parenteel. Onze stamboom is dus eigenlijk het parenteel van Josephus Tibermont, geboren op 1 april 1687 in Ittre, getrouwd met Marie Anna Josepha Demarest uit Braîne-le-Chateau en gestorven op 14 april 1764 in Lembeek. Van deze man kennen we ook de naam van zijn ouders, maar daarover hebben we (nog) geen verdere informatie. Als we Josephus beschouwen als Generatie 1, dan worden er vandaag de dag kinderen geboren in generatie 10 en generatie 11.

Geboorteakte Josephus Tibermont, 1 april 1687

Van al die mensen, op dit ogenblik ongeveer 500 nakomelingen sinds de 17de eeuw, en hun eventuele partners, houden we volgende informatie bij:
– voorna(a)m(en) en naam
– plaats en datum van geboorte
– eventueel: plaats en datum van huwelijk
– eventueel: plaats en datum van overlijden
– welke kinderen, en voor die kinderen dan opnieuw bovenstaande zaken

Wanneer we in de toekomst een deel van dit parenteel publiceren, zullen we dat niet verder doen dan generatie 7 (en voor zover we zeker zijn dat de betrokkenen reeds zijn overleden).

De informatie die we nu al hebben, komt voor een heel groot deel uit het Rijksarchief (parochieregisters en bevolkingsregisters), uit databanken met rouwberichten van de vereniging Familiekunde Vlaanderen (of een van haar onderafdelingen), aangeleverd (mondeling of schriftelijk) door nog levende nakomelingen en deels overgenomen uit op het net gepubliceerde stamboven van andere mensen.

Er is nog heel veel informatie waarover we niet beschikken of die ons nog niet werd bevestigd door nabestaanden of documenten. Zo willen we zelf alle informatie die uit een stamboom komt die online te vinden is, ook altijd zelf controleren op juistheid. Aanvullingen zijn natuurlijk altijd welkom. Wie beschikt over nuttige documenten (geboortekaartjes, doodsbrieven, rouwkaartjes,…) en die graag aan ons wil bezorgen kan dat via stamboom.timbermont@gmail.com.

Oude Franse adel?

De verhalen over de familie Timbermont hangen samen met de stamboom. Daaraan wordt nog stelselmatig gewerkt (en die we nog dit voorjaar deels willen publiceren op deze site). Nieuwe namen en data duiken nog af en toe op, en hoe meer mensen die alles volgen, hoe meer kans dat we een en ander kunnen vervolledigen. Boeiender zijn de verhalen achter de mensen. Hoe vinden we die verhalen? Ze worden doorverteld, soms over hele generaties. Maar soms kan simpelweg een zoekopdracht op het internet al tot nieuwe verhalen leiden!

Een van de nieuwe resultaten die we heel recent aantroffen tijdens onze zoektocht was een verwijzing in een boek naar ‘Chevalier De Timbermont’. Net zoals iedereen die aan een stamboom werkt, hopen ook wij ergens in de stamboom een link te vinden met een bekend iemand, een gezonde portie ijdelheid is ons niet helemaal vreemd. Een ‘chevalier’ is dan al een mooi begin. In het betreffende boek, dat handelt over gevluchte Franse protestantse edelen in de 17de eeuw, staat enkel een vermelding: de dochter van onze chevalier trouwt met een andere Franse edelman. Meer informatie is via die weg niet te vinden.Een zoektocht op de naam van deze dame, leert ons gelukkig al meer. Haar naam was Anne Le Cauchois en ze was de dochter van David Le Cauchois, heer van (onder meer) het leengoed Thibermont.

Dat leengoed lijkt zich te bevinden in de buurt van de Franse stad Dieppe. Ook andere plaatsen waar onze ridder ‘heer’ was, bevinden zich in die buurt. Als we verder zoeken op deze nieuwe schrijfwijze, dan vinden we nog andere verbanden in de buurt van Dieppe, onder meer een klooster.

Wat is nu het verband met de familie Timbermont? Dat is niet meteen duidelijk en kan nog alle kanten op. Misschien is er helemaal geen verband. Maar het is evengoed mogelijk dat iemand uit die streek de naam van het leengoed heeft meegenomen in zijn naam. Of misschien vinden we nog eens een verband met deze chevalier, dan stroomt er een beetje blauw bloed door de aderen. Het levert in elk geval meer dan genoeg stof voor verder onderzoek. En nieuwe blogberichten…!

Timbermont vs. Timbremont

Bij ons onderzoek naar de familie Timbermont, baseren we ons op de schrijfwijze van vandaag: TIMBERMONT. Al snel bleek er een variant te bestaan, nl. TIMBREMONT. Bij aanvang van ons onderzoek was er een vermoeden dat deze twee takken ergens zouden samenkomen, al wisten we niet zeker of dat binnen de door ons onderzocht stam zou zijn. De schrijfwijze van de naam is door de eeuwen wel wat veranderd.

De naam van onze stamvader (Joannes Josephus – geboren in Lembeek op 20 augustus 1727) is op zijn geboorteakte TIBERMON, op zijn huwelijksakte (Denderwindeke, 6 juni 1762) is het TIBERMONT en bij zijn overlijden (Denderwindeke, 13 februari 1788) is het TIBBERMONT. Aangezien het pas in 1795 was dat de Fransen de naamregistratie in het burgerlijk wetboek hebben ingevoerd, komt alle informatie van daarvoor uit parochieregisters. De schrijfwijze van een naam is dan bijna per definitie een lokale interpretatie. Soms wordt een naam ook (foutief) overgenomen uit andere documenten, (foutief) overgeschreven in registers,… Bij gebrek aan standaardtaal, is het niet zo moeilijk om snel verschillende schrijfwijzen voor dezelfde naam terug te vinden. Zo vinden we ook een verschillende schrijfwijze voor de familienaam van broers en zussen! Hoewel de registratie door de Fransen daar eenvormigheid in moest brengen, zien we dat dat in de praktijk niet (meteen) is gelukt. Het duurt tot voorbij 1830 vooraleer in Denderwindeke de naam consequent als TIMBERMONT wordt geschreven.

Onze stamvader krijgt zelf acht kinderen. In de lijn van de oudste zoon sterft de naam al snel uit. Hij heeft immers enkel dochters of zonen zonder kinderen. Zijn tweede zoon geeft de naam wel door, maar hij is meteen ook de enige. De volgende zes kinderen in het gezin zijn immers meisjes, met nauwelijks nakomelingen (en al zeker met een andere naam). Er zijn nog twee zonen, maar behalve een geboorte hebben we daar voorlopig nog geen enkel spoor van gevonden (geen huwelijken, geen kinderen, geen overlijdens).

De tweede zoon (Joannes Franciscus Tibermont – 3 augustus 1765 / 30 januari 1813) heeft vijf kinderen. Het oudste kind, een meisje, overlijdt al na 13 dagen. Daarna volgen er vier broers: Jacobus, Franciscus, Policarpus en Constantinus. Franciscus krijgt twee dochters, die echter beide jong en ongehuwd sterven. Constantinus heeft geen kinderen en wordt zelf nauwelijks 30 jaar oud. Enkel Jacobus en Policarpus geven de naam door. Bij hun geboorte wordt hun naam overigens bij allebei als TIMBREMONT geschreven.

Jacobus blijft in Denderwindeke op de ouderlijke boerderij. Policarpus daarentegen verhuist aan het einde van de jaren 1840 van Denderwindeke naar Ninove. Tussen 1845 en 1850 kende Vlaanderen een periode van grote hongersnood. De mislukte aardappeloogsten zijn bekend uit Ierland (met de emigratie naar de Verenigde Staten als gevolg) maar ook elders in Europa hadden de aardappelen last van een tot dan toe onbekende schimmel, die op korte tijd een hele oogst kon doen rotten in de grond. Zo ook in Vlaanderen. De hongersnood dreef veel mensen richting de steden. Wellicht was dat ook het geval voor Policarpus en zijn gezin. Hij verkoopt zijn hebben en houden in Denderwindeke en duikt daarna opnieuw op in Ninove.

En met deze verhuis wordt ook de naamsplitsing definitief. De zoon van Jacobus heet TIMBERMONT, zoals ook al zijn kinderen heten. De afstamming van Policarpus wordt in Ninove de tak van TIMBREMONT. Ben je dus een Timbermont, dan stam je af van Jacobus. Wordt je naam geschreven als Timbremont, dan stam je af van Policarpus!

En in de marge nog even iets anders over Policarpus: zijn naam werd nog altijd mondeling overgeleverd in de bijnamen van zijn nageslacht: zo was Paul van … van … van Pie carpes een achterkleinzoon van Policarpus. Alleen was het niet meteen duidelijk wie nu eigenlijk die Pie carpes was. Tot nu ;-).

Zo, nu heeft iedereen weer wat te vertellen tijdens de komende feesten! Allemaal een fijn eindejaar en wij bereiden een volgende stukje voor, in januari.

 

 

 

Gevallen voor het vaderland… (deel 1)

Op 11 november 1918, om 11.00 uur ’s ochtends, ging de wapenstilstand in, die het einde van de eerste wereldoorlog betekende. Tot op heden is dit in ons land een feestdag waarop de gesneuvelden en slachtoffers van de eerste wereldoorlog worden herdacht. En dat waren er nogal wat. In het Belgian War Dead Register bevinden zich 49072 gesneuvelden uit de eerste wereldoorlog. En één daarvan is Jan Francis Timbermont uit Denderwindeke.

Jan Francis Timbermont wordt geboren op 21 mei 1893 in Denderwindeke. Hij is de oudste zoon van Pieter Raymondus Timbermont en Olivia (Olieva) Turf. Op het moment dat de oorlog in de zomer van 1914 uitbreekt, is hij 21 jaar. Het gezin telt op dat ogenblik vijf kinderen: Jan Francis (1893), Maria Francisca (1896), Vital Odilon (1898), Désiré Richard (1903) en Frans (1913). In 1904 werd ook Louis Valere geboren, maar die overleed op jonge leeftijd in 1909. Jan Francis werd ook dooppeter van zijn jongste broer Frans.

Jan Francis overleefde de oorlog niet. Hij sneuvelde aan de IJzer, op 22 juli 1917. Hij was op dat moment wachtmeester in het eerste regiment artillerie. Een van de familieverhalen luidt dat hij werd getroffen door ‘friendly fire’, dus door de eigen troepen. Of dit berust op waarheid of niet, valt onmogelijk te achterhalen.

De officiële doodsoorzaak, terug te vinden in zijn militair dossier, spreekt in elk geval over ‘Mort à l’hôpital de Beveren s/Yser, le 22 Juillet 1917 par suite de blessures reçues à l’ennemi’. Verder is er nog sprake van een schedelbreuk en doorgesneden aders van het linkerbeen door een scherf in het linkerdijbeen. Hij is in het hospitaal aan zijn verwondingen bezweken. We komen later nog terug op zijn periode aan het front, en op de gebeurtenissen die plaatsvonden op 22 juli 1917.

Aanvankelijk werd Jan Francis begraven in Beveren a/d IJzer, waar het militair hospitaal stond waar hij is overleden. Pas na de oorlog, in augustus 1924, werd hij herbegraven op het militair kerkhof in De Panne. Daar is zijn graf nu nog steeds te vinden. Volgens onze enthousiaste gids in het documentatiecentrum in het legermuseum in Brussel, werd na de oorlog aan de nabestaanden van de gesneuvelde soldaten gevraagd of de overledene moest worden herbegraven in zijn eigen gemeente, of op een militair kerkhof. De familie Timbermont koos voor dat laatste. Het kerkhof waar Jan Francis begraven ligt, kan je terugvinden in De Panne, Kerkstraat 67. Nog een tip voor wie zelf zijn graf wil bezoeken: bij ons laatste bezoek vonden we zijn naam niet terug in het gravenregister aan de ingang van het kerkhof. Hij ligt er wel degelijk begraven!

Is er in Denderwindeke dan geen enkel spoor van hem terug te vinden? Toch wel. Links naast de ingang van de kerk is er een herdenkingmonument voor gesneuvelde soldaten. Daar wordt zijn naam, samen met de plaats en datum van overlijden, wel vermeld.

 

De familie Timbermont, wie zijn ze, wat doen ze,…?

Verhalen, vragen, antwoorden en nog meer vragen
“Pépé Winnik had een broer die sneuvelde in de eerste wereldoorlog en er werd altijd gezegd dat hij geraakt werd door ‘friendly fire’. De familieboerderij is al tweehonderd jaar in de familie en het is allemaal begonnen met vier broers. In Canada is er een ‘Timbermont Road’, er zal waarschijnlijk wel eens een Timbermont naar daar geëmigreerd zijn.” Dergelijke uitspraken komen herhaaldelijk terug tijdens familiefeesten. Afhankelijk van wie de stelling op tafel gooit en het uur waarop dat gebeurt, is er meer of minder zekerheid over het waarheidsgehalte achter het betreffende verhaal. Wanneer het feest ten einde loopt, verdwijnen de verhalen weer in het familiegeheugen, waar de verhalen al generaties lang de ronde doen. Bij de volgende bijeenkomst komen ze wellicht terug naar boven. Er is ook nooit iemand die deze verhalen echt in twijfel trekt of op zoek gaat naar de feiten erachter.

Of toch? Soms wint de nieuwsgierigheid. Een aantal zaken zijn immers relatief eenvoudig te achterhalen. Zo was de broer die sneuvelde al snel gevonden, letterlijk dan toch. Er was immers nog iemand die de plaats van zijn graf wist op het juiste militaire kerkhof. Maar elk antwoord roept nieuwe vragen op. Zo staan er op dat bewuste graf een aantal eretekens afgebeeld, samen met een aantal codes. Wat wil dat allemaal zeggen? Nieuwe vragen, nieuwe antwoorden en weer nieuwe vragen.

Timbermont Road, Windermere, Canada

Stamvader Joannes Josephus
Elk antwoord bracht ons hoger in stamboom van de familie Timbermont. Zo vonden we ook Joannes Josephus Tibermon. Hij werd met deze naam geboren op 20 augustus 1727 in Lembeek. Hij trouwde op 6 juni 1762 in Denderwindeke met Catharina O. Hij overleed in Denderwindeke op 13 februari 1788. Bij zijn huwelijk wordt zijn naam geschreven als Tibermont en bij zijn overlijden als Tibbermont. Drie schrijfwijzen voor één persoon. We gebruiken hem als stamvader voor de familie Timbermont. We zijn er immers (vrijwel) zeker van dat iedereen in Vlaanderen met de naam Timbermont of Timbremont van deze man afstamt.

In een volgende fase gingen we omgekeerd te werk: in plaats van nog verder terug te gaan in de tijd, proberen we nu alle nakomelingen van deze Joannes Josephus in kaart te brengen. Het spreekt vanzelf dat lang niet al deze nakomelingen nog de naam Timbermont (of een variant) dragen. We hebben inmiddels al enkele honderden nakomelingen terug gevonden, maar er zijn er nog een groot aantal ‘te ontdekken’. Daarbij kregen we ook al hulp van vele van deze nakomelingen, vooral om de jongste generaties in beeld te brengen. Onze oprechte dank daarvoor.

Timbermont.be
De website Timbermont.be is het resultaat van een zoektocht naar de feiten achter hele of halve verhalen die binnen een familie de ronde doen. Een zoektocht die ons al veel verder heeft gebracht dan wat oorspronkelijk de bedoeling was. Hier proberen we de verhalen zo goed mogelijk te reconstrueren, al zijn we geen historici. Er sluipen wellicht fouten in wat we vertellen en we claimen niet we waarheid te verkondigen. Timbermont.be is als een stamcafé, waar straffe verhalen worden verteld en waar je altijd wel een of andere oude bekende kan terugvinden.